អន្តរជាតិ
ចិន គួរព្រួយបារម្ភចំពោះការកើនឡើងវត្តមានទ័ពអាមេរិកនៅក្បែរសមុទ្រចិនខាងត្បូង?
×![]()
ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង បាននិងកំពុងក្លាយជាក្តីបារម្ភមួយនៅក្នុងតំបន់ដែលកំពុងវិវត្តទៅរកស្ថានភាពមួយកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាពិសេសនោះ បញ្ហាជម្លោះនេះ មិនត្រឹមតែក្លាយជាគោលនយោបាយការបរទេសលើវិស័យយោធាមួយដ៏ស្មុគស្មាញសម្រាប់រដ្ឋពាក់ព័ន្ធនៃជម្លោះដូចជាអាស៊ាននោះទេ តែវាបានក្លាយឈ្នាន់មួយនៃគោលនយោបាយការបរទេសសម្រាប់រដ្ឋខាងក្រៅដើម្បីលូកដៃចូល និងបញ្ជ្រៀបឥទ្ធិពលមកកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ តាមស្ថានភាពជាក់ស្តែងនោះ គឺអាមេរិក កំពុងតែយកបញ្ហានេះ ធ្វើជាគោលនយោបាយការបរទេសដើម្បីប្រឆាំងចិនដែលកំពុងតែបន្តគោលនយោបាយវាតទីនិយមក្នុងតំបន់ជម្លោះ។
អវត្តមាននៃដំណោះស្រាយរួមគ្នានៃភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានរុញច្រានឲ្យជម្លោះ កាន់តែឡើងកម្តៅ។ ភាគីជម្លោះ មានដូចជាព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ អ្វីជាក្តីបារម្ភធំបំផុតនោះគឺ ជម្លោះដែនអធិបតេយ្យ នឹងប្រែក្លាយទៅជាការប្រឈមមុខផ្នែកយោធា និងការប្រកួតប្រជែងសព្វាវុធ។ នេះ មិនមែនជាការការប្រឈមមុខគ្នារវាង រដ្ឋអាស៊ាន និងចិនដែលភាគីនៃជម្លោះនោះទេ តែគឺជាការប្រឈមមុខរវាងអាមេរិករួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្ត ជាមួយនឹងចិន។ តើចិន គួរព្រួយបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនៃវត្តមានទ័ពអាមេរិកមកកាន់តំបន់ជម្លោះឬទេ?
ក្រោមអំណះអំណាងប្រវតិ្តសាស្ត្រ ចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដែលបាន បំពានទៅនឹងតំបន់មួយចំនួនដែលរដ្ឋអាស៊ានបានទាមទារតាមផ្លូវច្បាប់។ លើសពីនេះទៅទៀត ចិនបានថែមទាំងចូលទៅសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ ដែលក្រុងប៉េកាំងអះអាងជាតម្រូវការស៊ីវិល ខណៈក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន ចោទថានឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនដ៏សំខាន់។
១. កងទ័ពអាមេរិក អាចឈរជើងនៅតំបន់ជម្លោះដោយស្របច្បាប់តាមរយៈសម្ព័ន្ធមិត្ត តែមិនប៉ះពាល់ឥទ្ធិពលចិនទេ
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ អាមេរិក បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់មកកាន់ តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ដែនសមុទ្រ និងការហោះហើរ។ សកម្មភាពនេះ អាមេរិក អះអាងថាធ្វើក្រោមក្របខណ្ឌអន្តរជាតិ ខណៈចិន ដែលជា ភាគីនៃជម្លោះ ចោទថាអាមេរិក បានបំពានទៅនឹងអធិបតេយ្យ។ ហើយកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមករា ម្សិលមិញតុលាការកំពូលហ្វីលីពីន បានប្រកាសពីធម្មនុញ្ញភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងការពារជាតិរវាងអាមេរិកនិងហ្វីលីពីន។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងផ្តល់លទ្ធភាពស្របច្បាប់សម្រាប់អាមេរិក ក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់ទឹកដីហ្វីលីពីន។ ក៏អាចមានន័យដែលថា អាមេរិក អាចបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនដើម្បីការពារ ឬចូលមកតំបន់ក្បែរជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយស្របច្បាប់ដើម្បីប្រឆាំងចិន។ហើយ អាមេរិក នឹងអាចសហការជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់រួមមានវៀតណាម សិង្ហបុរី និងឥណ្ឌូនេស៊ីជាដើម។
បើទោះបីជាអាមេរិក អាចទទួលបានភាពស្របច្បាប់ក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់តំបន់ក្បែរ តំបន់ជម្លោះក៏ដោយ កងទ័ពអាមេរិក ក៏មិនបញ្ជូនមកច្រើន ឬមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដើម្បីដាក់សម្ពាធទៅលើចិនបានដែរ។ នោះ ក៏ព្រោះតែ កងទ័ពអាមេរិក ត្រូវបានដាក់ពង្រាយក្នុងប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ និងសន្តិភាពជាច្រើនតំបន់ ដែលរួមមាន នៅមជ្ឈិមបូព៌ា អាហ្វ្រិក និងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ហើយអាមេរិក ក៏មិនអាចចាត់វិធានការខ្លាំងប្រឆាំងចិនបានដែរ ដ្បិតកងទ័ពអាមេរិក បច្ចុប្បន្ន ក៏កំពុងតែប្រឈមមុខ ជាមួយនឹងកូរ៉េខាងជើង ដែលកំពុងគំរាមកំហែងសន្តិភាពពិភពលោកតាមរយៈការសាកល្បងអាវុធ នុយក្លេអ៊ែរជាច្រើនលើកច្រើនសារផងដែរនោះ។
២. ចិន បានត្រៀមខ្លួនរូចទៅហើយក្នុងការការពារដែនអធិបតេយ្យ
បើទោះបីជា សកម្មភាពរបស់ចិនក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធ និងរដ្ឋមិនពាក់ព័ន្ធមើល ឃើញថាបានបំពានទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ និងគំរាមកំហែងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ក៏ដោយ ចិននៅតែចាត់ ទុកថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួនត្រឹមត្រូវ និងជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យ។ បើងាកមកចាប់អារម្មណ៍ផ្នែកយោធាចិន វិញ សកម្មភាពអាមេរិកចុងក្រោយនេះ មិនអាចធ្វើឲ្យចិន មានការភ័យខ្លាច និងបញ្ឈប់សកម្មភាព របស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះទេ ពោលគឺចិន បានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ជាស្រេចក្នុងការការពារទឹកដី របស់ខ្លួន។ ជាក់ស្តែងក្រោមរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង ចិនបានកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយោធារួមទាំងការកាត់ទោសមេដឹកនាំយោធាពុករលួយ និងបង្កើនថវិកាដើម្បីពង្រឹងវិស័យយោធា។ ហើយអ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ក្នុងផ្នត់គំនិតរបស់មេដឹកនាំចិន ការការពារដែនអធិបតេយ្យគឺជាកិច្ចការ ដ៏សំខាន់បំផុតដែលត្រូវធ្វើ។ ជាពិសេស រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង តែងតែអះអាងដែលថា ចិន នឹងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីដើម្បីការពារទឹកដីជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងតំបន់សមុទ្រខាងកើតជាមួយនឹងជប៉ុន៕
អវត្តមាននៃដំណោះស្រាយរួមគ្នានៃភាគីពាក់ព័ន្ធជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានរុញច្រានឲ្យជម្លោះ កាន់តែឡើងកម្តៅ។ ភាគីជម្លោះ មានដូចជាព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ អ្វីជាក្តីបារម្ភធំបំផុតនោះគឺ ជម្លោះដែនអធិបតេយ្យ នឹងប្រែក្លាយទៅជាការប្រឈមមុខផ្នែកយោធា និងការប្រកួតប្រជែងសព្វាវុធ។ នេះ មិនមែនជាការការប្រឈមមុខគ្នារវាង រដ្ឋអាស៊ាន និងចិនដែលភាគីនៃជម្លោះនោះទេ តែគឺជាការប្រឈមមុខរវាងអាមេរិករួមជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្ត ជាមួយនឹងចិន។ តើចិន គួរព្រួយបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនៃវត្តមានទ័ពអាមេរិកមកកាន់តំបន់ជម្លោះឬទេ?
ក្រោមអំណះអំណាងប្រវតិ្តសាស្ត្រ ចិន បានទាមទារស្ទើរតែតំបន់ទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដែលបាន បំពានទៅនឹងតំបន់មួយចំនួនដែលរដ្ឋអាស៊ានបានទាមទារតាមផ្លូវច្បាប់។ លើសពីនេះទៅទៀត ចិនបានថែមទាំងចូលទៅសាងសង់កោះសិប្បនិម្មិតនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ ដែលក្រុងប៉េកាំងអះអាងជាតម្រូវការស៊ីវិល ខណៈក្រុងវ៉ាស៊ិនតោន ចោទថានឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិនដ៏សំខាន់។
១. កងទ័ពអាមេរិក អាចឈរជើងនៅតំបន់ជម្លោះដោយស្របច្បាប់តាមរយៈសម្ព័ន្ធមិត្ត តែមិនប៉ះពាល់ឥទ្ធិពលចិនទេ
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ អាមេរិក បានបញ្ជូននាវាល្បាត និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់មកកាន់ តំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដើម្បីជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ដែនសមុទ្រ និងការហោះហើរ។ សកម្មភាពនេះ អាមេរិក អះអាងថាធ្វើក្រោមក្របខណ្ឌអន្តរជាតិ ខណៈចិន ដែលជា ភាគីនៃជម្លោះ ចោទថាអាមេរិក បានបំពានទៅនឹងអធិបតេយ្យ។ ហើយកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមករា ម្សិលមិញតុលាការកំពូលហ្វីលីពីន បានប្រកាសពីធម្មនុញ្ញភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីសហប្រតិបត្តិការពង្រឹងការពារជាតិរវាងអាមេរិកនិងហ្វីលីពីន។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងផ្តល់លទ្ធភាពស្របច្បាប់សម្រាប់អាមេរិក ក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់ទឹកដីហ្វីលីពីន។ ក៏អាចមានន័យដែលថា អាមេរិក អាចបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនដើម្បីការពារ ឬចូលមកតំបន់ក្បែរជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដោយស្របច្បាប់ដើម្បីប្រឆាំងចិន។ហើយ អាមេរិក នឹងអាចសហការជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់រួមមានវៀតណាម សិង្ហបុរី និងឥណ្ឌូនេស៊ីជាដើម។
បើទោះបីជាអាមេរិក អាចទទួលបានភាពស្របច្បាប់ក្នុងការបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់តំបន់ក្បែរ តំបន់ជម្លោះក៏ដោយ កងទ័ពអាមេរិក ក៏មិនបញ្ជូនមកច្រើន ឬមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដើម្បីដាក់សម្ពាធទៅលើចិនបានដែរ។ នោះ ក៏ព្រោះតែ កងទ័ពអាមេរិក ត្រូវបានដាក់ពង្រាយក្នុងប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ និងសន្តិភាពជាច្រើនតំបន់ ដែលរួមមាន នៅមជ្ឈិមបូព៌ា អាហ្វ្រិក និងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ហើយអាមេរិក ក៏មិនអាចចាត់វិធានការខ្លាំងប្រឆាំងចិនបានដែរ ដ្បិតកងទ័ពអាមេរិក បច្ចុប្បន្ន ក៏កំពុងតែប្រឈមមុខ ជាមួយនឹងកូរ៉េខាងជើង ដែលកំពុងគំរាមកំហែងសន្តិភាពពិភពលោកតាមរយៈការសាកល្បងអាវុធ នុយក្លេអ៊ែរជាច្រើនលើកច្រើនសារផងដែរនោះ។
២. ចិន បានត្រៀមខ្លួនរូចទៅហើយក្នុងការការពារដែនអធិបតេយ្យ
បើទោះបីជា សកម្មភាពរបស់ចិនក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានរដ្ឋពាក់ព័ន្ធ និងរដ្ឋមិនពាក់ព័ន្ធមើល ឃើញថាបានបំពានទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ និងគំរាមកំហែងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ក៏ដោយ ចិននៅតែចាត់ ទុកថាសកម្មភាពរបស់ខ្លួនត្រឹមត្រូវ និងជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យ។ បើងាកមកចាប់អារម្មណ៍ផ្នែកយោធាចិន វិញ សកម្មភាពអាមេរិកចុងក្រោយនេះ មិនអាចធ្វើឲ្យចិន មានការភ័យខ្លាច និងបញ្ឈប់សកម្មភាព របស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះទេ ពោលគឺចិន បានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ជាស្រេចក្នុងការការពារទឹកដី របស់ខ្លួន។ ជាក់ស្តែងក្រោមរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង ចិនបានកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយោធារួមទាំងការកាត់ទោសមេដឹកនាំយោធាពុករលួយ និងបង្កើនថវិកាដើម្បីពង្រឹងវិស័យយោធា។ ហើយអ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ក្នុងផ្នត់គំនិតរបស់មេដឹកនាំចិន ការការពារដែនអធិបតេយ្យគឺជាកិច្ចការ ដ៏សំខាន់បំផុតដែលត្រូវធ្វើ។ ជាពិសេស រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង តែងតែអះអាងដែលថា ចិន នឹងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីដើម្បីការពារទឹកដីជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងតំបន់សមុទ្រខាងកើតជាមួយនឹងជប៉ុន៕
Tag:
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ស្មើរនេះ», «ថ្មើរនេះ» និង«ថ្មារនេះ» មួយណាត្រូវ?
ភ្នំពេញ 2 ថ្ងៃ
